به گزارش مرکز خبر حوزه، حجت الاسلام والمسلمین قائمی نیا در نشست تخصصی با عنوان « اعجاز شناختی قرآن» که در موسسه فهیم برگزار شد، با ذکر این مطلب که ویژگی های اعجاز گونه قرآن در سطوح مختلف قابل تحلیل است، اظهارداشت: زمانی که از اعجاز سخن به میان می آید، منظور فعالیتی است که از حدود اختیارات، توانایی ها و ظرفیت بشری خارج است و منظور از اعجاز ادبی در قرآن نیز، خلق تصاویر، معانی، صنایع، مفاهیم و اصولی است که از عهده توان بشر خارج است.

وی افزود: طبق اعتقاد شیعه، قرآن زبان خداوند است که در زبان بشریت تجلی کرده است و اگر این مبنا را اصل، قرار دهیم برای فهم این اعجاز می بایست به سراغ پردازش اطلاعات مفاهیم آن برویم؛ مفهوم سازی بر اساس قواعد شناختی این واقعیت را بر پژوهشگر قرآنی آشکار می سازد که مفهوم سازی های مختلف آیات گوناگون، ارتباط عجیبی با سیاق آن دارند و پس از شناخت این ارتباط است که به اعجاز دیگری از اعجازهای قرآن پی می بریم.

این پژوهشگر قرآنی تصریح کرد: بر اساس قواعد زبان شناسی، می توانیم بدایع بی نظیری را در مفهوم سازی های آیات پیدا کنیم و به همین جهت از این حیث با اعجاز ادبی تفاوت پیدا می کند زیرا از دیدگاه ما اعجاز در زبان شناسی فراتر از اعجاز ادبی است.

وی با ذکر این مطلب که گوناگونی مفهوم سازی در میان گویندگان و سخن سرایان به دلایل مختلف از جمله چشم انداز علمی آنان شکل می گیرد، اظهارداشت: یکی از لغاتی که در قرآن، گستره مفهوم سازی وسیعی دارد، کلمه « رحمت» و « سماوات» است که در هر آیه نقش خاصی دارد و شکل توصیفی آن به نسبت آیات، مختلف است.

حجت الاسلام والمسلمین قائمی نیا خاطرنشان کرد: یکی از نکات جالب توجه به این مفهوم سازی ها این است که در آیات هر گاه معانی برخی کلمات در مفاهیم گوناگون به کار رفته است، اوج هنر را به رخ انسان می کشد، زیرا هر کلمه با فرض تغییر مفهوم، دقیقا، سرجای خودش قرار دارد و معنی آیه را تکمیل می کند که از این جمله کلمات می توان به « فی » اشاره کرد که در جریان تنبیه ساحران از سوی فرعون به معنی « علی» به کار رفته است و به دلیل اینکه برخی از پژوهشگران قرآنی از دید مفهوم شناسی و پردازش اطلاعاتی و مفهومی به آن نگاه نکرده اند، از این رو سعی کرده اند برای به کار بردن این کلمه، توجهیات دیگری پیدا کنند در حالی که با دید زبان شناختی این مساله کاملا حل شده و به نوعی اعجاز است.

وی ادامه داد: هر حرف در آیات قرآن، در جای خاص و صحیح خودش به کار رفته است و با توجه به نقشی که در کلمات ایفا می کند، معنای آن را تعیین می کند که این مساله به ژرف اندیشان قرآنی کمک شایانی در خلق مضامین جدید و استخراج معانی ناب کمک کرده است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی یادآورشد: اعجاز زبان شناختی قرآن در تفسیر قرآن با قرآنی که توسط علامه طباطبایی(ره) در المیزان صورت گرفته است، نمود بیشتری دارد؛ زیرا زبان شناختی در فهم آیات کمک شایانی به ژرف اندیشی در این حوزه می کند؛ بنابراین برای فهم آیات با آیات، چاره ای جز حرکت به سمت مباحث زبان شناختی مفهومی نداریم؛ یکی از نکاتی که از این روش به دست می آید آن است هیچ آیه ای در قرآن تکراری نیست و هر آیه حتی با شکل تکراری از حیث مفهوم شناسی با توجه به سیاق آن، مفهوم جدیدی می یابد.

حجت الاسلام والمسلمین قائمی نیا خاطرنشان کرد: نگاه تصویری در قرآن به جذابیت کلام الله در این مصحف شریف افزوده و منظر دقیق تری پیش روی انسان قرار می دهد که حتی در فقه نیز کمک شایانی به فهم احکام فقهی از آیات به فقیهان می دهد؛ به عنوان مثال کلمه «نور» در مفاهیم گوناگونی به کار برده شده است که رابطه انسان با خالق، موجودات با یکدیگر و سایر روابط را روشن می سازد؛ از دیگر اعجازات مهفوم شناختی قرآن، آن است که خداوند معانی عمیق اخلاقی، عرفانی، لاهوتی و ناسوتی و... را در زبان شناختی بشر هزار سال پیش تا بشر سال 2012 و انسان 1000 سال بعد بیان کرده است که برای همه این مردم نیز به راحتی قابل تصور و ترسیم و مفهوم شناسی است.

وی با اشاره به اهمیت تحلیل آماری در شناخت اعجاز شناختی در قرآن، عنوان کرد: این اعجاز تنها با مطالعه عمیق قرآن به دست می آید و نمی توان با مطالعه یک باره آیات به این «اعجاز شناختی» دست یافت از این رو تحلیل آماری و تطبیقی می تواند این ا عجاز را در حد اعلا به پژوهشگر ارایه کند.